W pięknej miejscowości Zajączkowo położonej pomiędzy Chełmżą, a Wąbrzeźnem mieszkańcy oraz sympatycy Stowarzyszenia mieli możliwość wysłuchania 7 lipca wykładu pt. „Stulecie niepodległości w mojej miejscowości. Gmina Chełmża 1918-1921”.

Wykład, który wygłosił mgr Tomasz Wiśniewski, doktorant Uniwersytetu Gdańskiego, odbył się w lokalnej świetlicy wiejskiej i był organizowany w ramach projektu „Stulecie niepodległości w Twojej miejscowości”. Prelekcje skierowane do członków i sympatyków Stowarzyszenia na Kujawach i Pomorzu odbył się już w Toruniu oraz Bydgoszczy. Ma on na celu popularyzację historii, poszerzenie wiedzy z czasów walk o niepodległość oraz przypomnienie wybitnych postaci biorących udział w tym przełomowym wydarzeniu. Wystąpieniu każdorazowo towarzyszy prezentacja multimedialna.

Uczestnicy wykładu w Zajączkowie dowiedzieli się o znaczącej roli jaką Chełmża pełniła w okresie zaborów dla podtrzymania polskości tych ziem. Wg badań przeprowadzonych przez prelegenta to właśnie Chełmża, a nie Toruń spełniała rolę ośrodka polskości na ziemi chełmińskiej. Wynikało to z powodu ściągania okolicznych mieszkańców do pracy w największej ówcześnie europejskiej cukrowni, co zapewniało znaczną przewagę żywiołu polskiego (i katolickiego) w mieście (nawet 80% mieszkańców). Jednak także już wcześniej bo w połowie XIX w. w Chełmży, wydawano skierowane głównie do robotników, polskie czasopismo „Biedaczek”.

Przedstawiona została również sylwetka ks. Józefa Wrycza, legendarnego działacza niepodległościowego na Pomorzu, uczestnika powstania wielkopolskiego, przywódcy organizacji konspiracyjnych Wojskowa Organizacja Niepodległościowa i Tajna Organizacja Wojskowa „Gryf Pomorski” podczas okupacji niemieckiej. W latach 1918-1919 zaangażował się w tworzenie i rozbudowywanie struktur Organizacji Wojskowej Pomorza w Chełmży. W styczniu 1919 r. opanowała ona miasto, ale została rozbita przez niemiecki oddział Grenzschutzu, za co ks. Wrycza został skazany na nie wykonaną karę śmierci. Po uwolnieniu był m.in. kapelanem garnizonu w Toruniu oraz wygłosił kazanie podczas symbolicznych zaślubin Polski z morzem z udziałem gen. Józefa Hallera.

Więcej o ks. Józefie Wrycza: https://www.naszahistoria.pl/

W wykładzie nie zabrakło również lokalnych aspektów – przedstawiona została m.in. historia miejscowego gotyckiego kościółka św. Jana Chrzciciela, który zamknięty w czasie rozbiorów przez Prusków (1865 r.), stopniowo popadał w ruinę, w której pozostaje do dnia dzisiejszego. Elementy jego wyposażenia znajdują się obecnie w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w sąsiednim Dźwierznie.

Spotkanie nie odbyłoby się bez współpracy Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” Oddział Okręgowy w Toruniu z panią sołtys Jolantą Sarnowską przedstawicielką Rady Sołectwa Zajączkowo oraz miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich, a także Ochotniczą Strażą Pożarną w Zajączkowie reprezentowaną przez jej naczelnika – Mirosława Małkiewicza. W spotkaniu wziął udział również pan Jan Błądek wieloletni radny Gminy Chełmża, uhonorowany w 2010 r. tytułem „Zasłużony dla Gminy Chełmża”, który w trakcie dyskusji podzielił się swoimi wspomnieniami z uczestnikami wykładu.

Szymon Szczęsny (fot.)

/wj