Z cyklu: Pióro rzeczy znalezionych

Temat funkcjonowania Polski w Unii Europejskiej, od początku lat  dwutysięcznych, nie tyle wraca jak bumerang, co jest na stałe obecny w dyskursie publicznym. Rozpala i niejako definiuje świat rodzimej polityki. W barwnych korowodach pląsają euroentuzjaści, eurosceptycy i eurorealiści. Zastanawiałem się ostatnio, czy jest taka drażliwa kwestia w Kościele w Polsce, która by w podobny sposób oddziaływała na wyobraźnię wiernych, prowokując do mniej lub bardziej emocjonalnego sporu. Najbardziej kontrowersyjnym wydało mi się zagadnienie soborowe.

Oczywiście, to nie jest tak, że jakiś ogromny procent katolików jest zaznajomionych z tym ważnym i mającym wpływ na nasze życie eklezjalne wydarzeniem. W polskich domach, a może i w plebaniach znajdziemy raczej niewysoki procent tych, którzy przestudiowali wszystkie księgi Soboru Watykańskiego II – z wypiekami na twarzy Konstytucję duszpasterską o Kościele w świecie współczesnym “GAUDIUM ET SPES”, ze łzami Deklarację o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich “NOSTRA AETATE”, śmiejąc się do rozpuku Dekret o ekumenizmie “UNITATIS REDINTEGRATIO” etc. Fajnie by było! Ale nie jest… Wszyscy wierzący i praktykujący są jednak zanurzeni w soborowych rozwiązaniach doktrynalnych, liturgicznych czy duszpasterskich – nawet jeśli w którymś momencie wyrażają słynne zdziwienie, że rozmawiają prozą.

W roku, w którym obchodzimy 60-lecie tego zgromadzenia, warto jednakowoż wrócić do dorobku Vaticanum II. Czy to będą teksty źródłowe, czy opracowania, a może debaty i dyskusje – wszystko ma swoją wartość. Wydaje się, że to zadanie należy postawić wszystkim ludziom soborowym: entuzjastom, sceptykom, realistom i… mówiącym prozą. W obliczu ogromnych i bolesnych  problemów wewnętrznych Kościoła, w czasie zmagania się z kroczącą przez instytucje, ale również przez obyczajowość ludzi, rewolucją neomarksistowską, niezwykle potrzebna jest „hermeneutyka” trudnej jedności. Tak odczytuję te mocne słowa Papieża Franciszka: „Albo jesteś z Kościołem i dlatego podążasz za Soborem, albo, jeśli tego nie robisz albo interpretujesz go na swój sposób, jak sam chcesz, nie jesteś z Kościołem”.

Niegdyś, na jednej z debat współorganizowanych przez „Civitas Christiana”, otrzymałem od prowadzącego pytanie „Czy Jan XXIII słusznie zwołał Sobór Watykański II”? Odpowiedziałem, że jako katolik wierzę, że decyzja papieża o zwołaniu soboru była nie tylko głęboko przemyślana, ale przede wszystkim przemodlona, że rodziła się w tajemnicy (misterium) relacji Chrystusa z głową swojego Kościoła, w heroizmie odczytywania woli Bożej i znaków czasu. Dodałem, że sam papież napisał w swoim notatniku, że było to oświecenie Ducha Świętego, że wynikało to z ciągłości jego modlitewnej relacji z Panem Bogiem. Ale przecież wcale nie znaczy, że Stwórca, szanując wolność, nie „pozwolił” ludziom (ojcom) soborowym popełnić jakieś błędy. Mam tu na myśli przede wszystkim wiele reform, które były kojarzone z Vaticanum II, a tak naprawdę często nie miały z nim nic wspólnego. Bo soborowi ludzie: ojcowie, kontynuatorzy, reformatorzy, spadkobiercy, krytycy i my, mówiący prozą, jesteśmy właśnie ludźmi – z grzesznością i wszelkiego rodzaju niedoskonałościami. Ale mimo tego, a może nawet właśnie dlatego, stanowimy Kościół: jeden, święty, powszechny, apostolski – czyli Chrystusowy.

Dorobek Soboru Watykańskiego II należy do depozytu wiary. A tego najpiękniejszego z depozytów nie można traktować na wzór owej zabawy (Jaworowi ludzie), do której nawiązuje tytuł felietonu, gdzie śpiewano: „Tysiąc koni przepuszczamy, a jednego zatrzymamy”. Albo poznamy głębiej i uszanujemy dorobek Soboru Watykańskiego II  (nie bezkrytycznie!!!) - albo komunia z Kościołem stanie się  zapomnianym i niewiele znaczącym naukowym teologicznym terminem…

/mdk